Hình ảnh hoa sen trên gốm Chu Đậu

Hoa sen là loài hoa được nhiều nước trên thế giới tôn thờ từ rất sớm và mang nhiều ý nghĩa như biểu trưng cho vũ trụ. Nhưng hơn hết hoa sen có ý nghĩa lớn lao đối với đạo Phật. Bởi hoa sen có những đức tính cao quý, gần gũi với triết lý của đạo Phật.

Mùa thu năm 1010, sau khi lên ngôi, vua Lý Thái Tổ quyết định dời đô từ kinh đô Hoa Lư về thành Đại La và đổi tên là thành Thăng Long. Đây là thời kỳ mà Phật giáo phát triển mạnh, được coi là quốc giáo, nên hình tượng hoa sen được ứng dụng rất nhiều.

Chùa Một Cột - Biểu tượng phật giáo thời Lý

Nếu như hoa sen trong tiếng Hán được gọi là "liên hoa", thì khóm sen là "hà hoa" hay "hà liên hoa" tượng trưng cho phẩm chất thanh liêm, tinh khiết của con người.

Hình ảnh hoa sen được thể hiện rõ nét, phong phú trên các sản phẩm của gốm Chu Đậu, từ hình dáng, tên gọi như Bình hoa sen, bình búp sen, bình hoa sen cổ đến hoa sen vẽ trên bình lọ, ấm chén. Bằng sự sáng tao và bàn tay khéo léo của nghệ nhân Chu Đậu thì cách thể hiện có nét khác nhau. Lúc thì đặc tả một hoa sen nở, khi thì là một khóm sen hay chỉ đơn giản là những hình sen cách điệu, nhưng mỗi một đường nét đều thấm đượm màu men xanh mát trên nền trắng tinh khiết, càng làm cho những hình họa hoa sen thêm lung linh huyền bí trong mắt người thưởng lãm.

Bên cạnh đó, trong các bố cục có tính phụ trợ, sen được vẽ một cách giản lược, chỉ có phần cánh hoa hoặc là cách điệu thành những đồ án hoa văn dây lá theo dạng hình học. Những cách thể hiện này nhấn mạnh hơn nữa nét đẹp văn hóa đạo Phật của người Việt.

Hoa văn trên gốm Chu Đậu vô cùng phong phú đa dạng. Trong đó hoa văn hoa sen được thực hiện nổi bật như biểu tượng của sự thanh cao. Theo dòng chảy lịch sử, hoa văn của mỗi thời kỳ cùng với kỹ thuật tạo tác gốm riêng đã làm nên vẻ đẹp độc đáo của gốm sứ Việt Nam.